Jakiś czas temu mój mąż zdawał egzamin. Nie był to egzamin z języka polskiego, bo jak już kiedyś pisałam, mój mąż jest Polakiem. Ale wtedy zrozumiałam, jak ważna jest rola partnera (bliskiej osoby) w całym procesie przygotowań do egzaminu.
Gdy ukochany lub ukochana zdaje egzamin
Jak być może wiecie, poza przygotowywaniem do egzaminu zawodowo interesuje mnie jeszcze jeden temat. Są to związki mieszane językowo, czyli pary, które tworzą Polak i osoba z innego kraju, która uczy się języka polskiego.
W Doskonale uczymy wiele osób, które są partnerami Polaków. Takie osoby często zgłaszają się na egzamin państwowy z języka polskiego. Nierzadko, pełniąc rolę egzaminatora podczas egzaminu ustnego, dowiaduję się, że osoba, która zdaje egzamin ma męża, żonę, chłopaka lub dziewczynę, którzy są Polakami. Oczywiście nie ma obowiązku informowania o tym egzaminatorów, ale w czasie egzaminu ustnego jest bardzo dobry moment, żeby na ten temat trochę porozmawiać.
Kiedy zdający dopełni pewnych formalności (podpisze się na karcie egzaminacyjnej), losuje jeden z zestawów zadań i ma czas na przygotowanie się do odpowiedzi. Po tym czasie wraca do komisji egzaminacyjnej, ale zanim zacznie odpowiadać na pytania, odbędzie się krótka rozmowa z komisją. Ta część wypowiedzi nie jest w ogóle oceniana. Ułatwia wzajemne poznanie i zmniejsza trochę stres.
Egzaminatorzy zwykle pytają:
- Skąd Pan / Pani pochodzi?
- Dlaczego uczy się Pan / Pani języka polskiego?
- Jak długo uczy się Pan / Pani języka polskiego?
- Jak długo mieszka Pan / Pani w Polsce?
- W jakim mieście Pan / Pani mieszka?
- Czym się Pan / Pani zajmuje?
Właśnie udzielając odpowiedzi na te pytania, zdający informują nas o tym, że mają polskie rodziny. Czasami nawiązują do tego tematu także, udzielając odpowiedzi na pytania egzaminacyjne. Jeśli mają powiedzieć, jaki środek komunikacji jest najlepszy, często mówią o swojej rodzinie i ich samochodzie. Opisując fotografię, na której jest rodzina sfotografowana w czasie zakupów, porównują ją czasem do swojej rodziny. Jeśli podczas dialogu z egzaminatorem mają za zadanie zarezerwować pokój w hotelu, rezerwują dla siebie i dla żony lub męża.
Więc jeśli jesteś partnerem osoby przygotowującej się do egzaminu, wiesz już trochę, o czym z nią rozmawiać, żeby jej pomóc w przygotowaniach.
Jak pomóc bliskiej osobie przygotowującej się do egzaminu?
Przede wszystkim nie przeszkadzać! I nie narzucać się z pomocą, jeśli nie jest potrzebna. Prawdopodobnie nie zdawałeś nigdy egzaminu certyfikatowego z języka polskiego. To, że zdawałeś 15 lat temu na studiach egzamin z języka angielskiego, to nie jest prawie to samo. A zresztą wiesz, że „prawie robi różnicę”.
Twój partner też zdawał różne egzaminy, z pewnością potrafi się uczyć i ma na tę naukę jakiś plan. Zawsze może też skorzystać z profesjonalnej pomocy nauczyciela. Najlepiej wybrać nauczyciela, który ma doświadczenie w pracy egzaminatora podczas egzaminu certyfikatowego z języka polskiego.
Pewnie myślisz: „Świetnie! Czyli ja wcale nie jestem potrzebny”.
Nie to chcę Ci powiedzieć. Wręcz przeciwnie – ponieważ jesteś bardzo potrzebny.
Trudno będzie Ci być nauczycielem Twojego partnera. Ten układ bardzo rzadko się sprawdza. Prawdopodobnie nie masz też przygotowania do wykonywania zawodu lektora języka polskiego jako obcego, a uwierz mi to nie jest łatwe zajęcie. Bez przygotowania i doświadczenia uczenie będzie bardzo trudne. Zresztą nie chcesz chyba eksperymentować na swoim ukochanym lub ukochanej.
I teraz już będzie pozytywnie. Doczekałeś się i dowiesz się w końcu, co możesz robić. Jesteś bardzo potrzebny, ponieważ jesteś rodzimym użytkownikiem języka polskiego. Mówisz po polsku i można mówić do Ciebie. Jesteś w stanie poprawić błąd (o tym będzie jeszcze dalej). Potrafisz przeczytać tekst, wiesz, jak napisać zaproszenie, życzenia lub mail. Prawdopodobnie możesz przetłumaczyć słowo, którego Twój partner nie rozumie po polsku. Możesz motywować i przede wszystkim stwarzać okazje do kontaktu z językiem polskim.
Twoja lista zadań:
- Wspieraj
To jest punkt nadrzędny – dalsze punkty będą tylko propozycjami tego, w jaki sposób można wspierać osobę przygotowującą się do egzaminu. Ale wspierać na pewno należy i to przez cały okres przygotowań do egzaminu.
- Dowiedz się, jak wygląda egzamin
To bardzo ważne, żebyś wiedział, jakie są wymagania wobec zdających egzamin. Zwróć uwagę na to, jakie zadania pojawiają się w przykładowych arkuszach egzaminacyjnych. Znajdziecie je na stronie www.certyfikatpolski.pl.
- Dowiedz się, jak Twoją rolę widzi Twój partner.
Zapytaj Twojego partnera, czy i jakiego rodzaju pomocy potrzebuje. Jeśli powie Ci, czego na pewno sobie nie życzy, weź to do serca.
- Zadbaj o kontakt Twojego partnera z językiem
Niektórzy zdający mają naprawdę niewielki kontakt z językiem polskim. Pracując, używają wyłącznie języka angielskiego lub rosyjskiego. Jeśli taka osoba nie ma partnera, który jest Polakiem, nie ma zbyt wielu okazji do używania języka polskiego. Jak widzisz, Twój partner ma szczęście, ponieważ w Waszym domu mówi się po polsku. Ale czy naprawdę się mówi?
Zadbaj o autentyczne sytuacje i materiały. Egzamin na poziomie B1 sprawdza znajomość języka polskiego w codziennym życiu. Zdający powinien poradzić sobie językowo w typowych sytuacjach, na przykład przeprowadzić stosowny dialog w sklepie, zarezerwować telefonicznie pokój w hotelu, napisać ogłoszenie, przedstawić się nowemu sąsiadowi. Część polskich partnerów obcokrajowców mieszkających w Polsce, załatwia te sprawy samodzielnie, bo tak jest szybciej, bo zagraniczny partner nie zna na tyle dobrze polskiego, żeby odpowiednio wytłumaczyć, na czym polega problem. Przydadzą się też gazetki reklamowe (zwłaszcza z ubraniami), a nie zaszkodzi oglądanie filmów i seriali.
- Zrób kawę, herbatę lub kup czekoladę
To takie drobne rzeczy, ale mogą mieć duże znaczenie. Stwórz warunki do nauki. Jeśli macie dzieci, zajmij się nimi w tym czasie, kiedy Twój partner się uczy.
- Dowiedz się, jak Twój partner lubi się uczyć (również, czy woli się uczyć do ostatniej chwili)
Sama rozmowa i ewentualne stworzenie planu nauki to świetny pomysł! Taki plan można oczywiście spisać. Pamiętaj, żeby nie narzucać swojego sposobu nauki.
- Popraw błędy w pracy pisemnej
Jeśli Twój partner nie ma w tej chwili profesjonalnego nauczyciela, który mógłby sprawdzać pisane przez niego prace pisemne, Ty możesz to zrobić. Na pewno sobie poradzisz, ale znowu warto, żebyś pamiętał o kilku rzeczach.
Może się tak zdarzyć (szczególnie w pierwszych pracach), że błędów będzie dużo. Pamiętaj o poziomie, na którym Twój partner zdaje egzamin. Na poziomie B1 najważniejsze jest, żeby popełnione błędy nie uniemożliwiały lub za bardzo nie utrudniały zrozumienia treści przekazu.
Twojego partnera może jednak przerazić lub zniechęcić liczba zaznaczonych w jego pracy błędów. Ja zwykle spotykam się z podobną reakcją u moich kursantów i dlatego unikam poprawiania prac kolorem czerwonym. Możesz także zaznaczyć kolorowym zakreślaczam popełnione błędy, a następnie razem ze swoim partnerem spróbować je poprawić.
Przykładowe tematy prac pisemnych znajdziecie na stronie www.certyfikatpolski.pl.
- Zorganizuj egzamin ustny
Powinniście także urządzić dla Twojego partnera egzamin z mówienia. Oto przykładowy zestaw na poziom B1.
Więcej znajdziecie na stronie www.certyfikatpolski.pl.
- Zadawaj pytania otwarte i ciągnij za język
Kiedy chcemy, żeby małe dzieci więcej mówiły, nie zadajemy pytań zamkniętych (odpowiedź na to pytanie, to „tak” lub „nie”), ale pytania otwarte. Na tego typu pytania udziela się dłuższych odpowiedzi.
Zamiast pytać: „Czy goście przyjdą o siedemnastej?”, zapytaj: „O której godzinie przyjdą goście?”.
- Grajcie w gry
To dobre uzupełnienie nauki i świetny pretekst do tego, żeby mówić po polsku. Często, jeśli nie udaje się wprowadzić polskiego do codziennej komunikacji, z powodzeniem używany jest on podczas gier.
Kilka słów o poprawianiu błędów
Jeśli chodzi o pisanie, poprawiamy wszystkie błędy. Ale z mówieniem nie jest to już taka prosta sprawa. Nie da się poprawić wszystkich błędów w wypowiedzi ustnej (chyba, że jest ich niewiele). Zdarzają się wypowiedzi, w których w niemal każdym zdaniu jest jeden lub kilka błędów, a wypowiedzi są całkowicie zrozumiałe. Jeśli w takiej sytuacji zaczniesz poprawiać każdy błąd, Twój rozmówca (o ile się nie wścieknie) straci wątek i nie będzie pamiętał, co chciał powiedzieć.
Reakcje uczących się partnerów są różne. Część osób bardzo źle znosi poprawianie popełnianych przez nie błędów, podczas gdy dla pozostałych jest to obojętne lub wręcz mile widziane. Uważaj jednak, jeśli Twój partner będzie chciał, żebyś poprawiał każdy błąd i będzie miał pretensje, jeśli tego nie zrobisz. Tak, jak już wspomniałam, jest to prawie niemożliwe, a dodatkowo czyni komunikację nienaturalną i może ją znacznie utrudnić. Staraj się poprawiać te błędy, które najbardziej rzucają się w oczy (a raczej w uszy). Wytłumacz partnerowi, że to znacznie zwiększa szansę na wyeliminowanie błędu w porównaniu z poprawianiem każdej pomyłki.
Na koniec życzymy powodzenia w przygotowaniach oraz na samym egzaminie z języka polskiego.
[Autorką wpisu jest Ewa Woźniczka-Wawryków – lektorka języka polskiego, która prowadzi szkołę języka polskiego online i specjalizuje się w przygotowywaniu do egzaminu państwowego z języka polskiego.]
Najnowsze komentarze